باران سنج

دانش پژوهان گرامی در این جا قصد داریم شما را با وسیله ای به نام باران سنج آشنا نماییم.

ریزش های جوی که به صورت باران و برف و تگرگ و یا مخلوطی از برف و باران و شبنم انجام می گیرد بارندگی نامیده می شود.

میزان بارندگی و نیز مقدار تبخیر از سطح آب و یا آب های سطحی در تعیین میزان ذخایر آب های سطحی و زیر زمینی اهمیت زیادی دارد.

اندازه گیری مقدار بارندگی در تمام سطح کره زمین به علت نداشتن یک شبکه کامل ایستگاه های باران سنجی به طور دقیق امکان پذیر نیست. در سرویس های هواشناسی منظور از تعیین میزان بارندگی عبارت از جمع مقادیر بارندگی مایع و معادل مایع هر بارندگی جامد از قبیل برف و تگرگ بر حسب ارتفاع می باشد.

بنابراین تمام بارندگی ها بایستی به طور دقیق و روشن اندازه گیری شود. مقادیر مذکور ترجیحا بر حسب میلی متر اندازه گیری شده و دقت عمل در اندازه گیری های روزانه 0/1 میلی متر و در اندازه گیری های هفتگی و ماهیانه 1 میلی متر می باشد.

مقدار ریزش برف بر حسب سانتی متر اندازه گیری می شود. با تقریب می توان گفت که 1سانتی متر از برف تازه معادل 1میلی متر باران می باشد. مع الوصف نسبت مذکور به عمق و نوع برف بستگی دارد. در بعضی از کشورها مقدار بارندگی و عمق برف بر حسب اینچ و اجزاء آن اندازه گیری می شود. برای تبدیل واحدهای مذکور به یکدیگر از رابطه زیر استفاده می شود:

1 INCH = 2.54cm = 25.4mm

ساده ترین و متداول ترین روش اندازه گیری ریزش باران استفاده از باران سنج (RAIN GAUGE) می باشد. این دستگاه از قسمت های مختلف تشکیل شده است. یک قسمت آن از یک قیف با طرح مخصوص ساخته شده که دارای لبه تیزی است.

قسمت دیگر آن (لوله باران سنج) استوانه شکل بوده که آب باران به وسیله قیف مذکور به داخل آن هدایت می شود.

استوانه فلزی و پایه نگهدارنده از اجزا تشکیل دهنده ای دستگاه می باشد. قطر دهانه قیف باران سنج ها مشخص بوده و بین 10-20 سانتی متر انتخاب می شود. قطر دهانه قیف و لوله باران سنج ها طوری انتخاب می شود که سطح مقطع دهانع قیف نسبت مشخص با سطح مقطع لوله باران سنج داشته باشد. هر یک از کشورها قطر مشخصی برای دهانه باران سنج های شبکه هواشناسی خود انتخاب کرده اند. در ایران قطر دهانه باران سنج ها 8 اینچ انتخاب گردیده است.

باران سنج های ساده

در اندازه گیری بارندگی، ارتفاع آب حاصل از انواع مختلف بارندگی به میلی متر یا اینچ در یك سطح افقی اندازه گیری شده كه می تواند در سطوح مختلف جذب شده و حجم آب باریده شده معلوم گردد. از آن جایی كه اندازه گیری بارندگی در سطحی بسیار كوچك صورت گرفته و سپس برای سطوح وسیعی تعمیم داده می شود لذا باید در انتخاب محل مناسب اندازه گیری ها نهایت دقت را اعمال كرده و از وسایلی استفاده نمود كه كاملاً دقیق و استاندارد بوده و تعداد ایستگاه ها نیز كافی باشند .

باران سنج ها اغلب ساده بوده و هزینه تهیه آن ها كم است و می تواند به آسانی مورد بهره برداری قرار گیرد. فاصله زمانی دو اندازه گیری ممكن است چند ساعت و یا چند ماه باشد كه بستگی به اهمیت ایستگاه و سادگی دسترسی به آن دارد. باران سنج ها می توانند برای میزان سنجش برف نیز استفاده شوند علاوه بر این ها تجهیزات دیگری نیز وجود دارد.

1- قسمت قیف كه دارای لبه تیز و معمولاً دارای قطر 226 میلی متری است. نزولات ورودی قیف باید به سوراخ انتهایی آن هدایت شود. قیف باید دارای عمق كافی باشد تا برف یك روزه را در خود جای دهد و زاویه اش باید تند باشد تا آب كمتری را نگه دارد و از پاشیدگی آب به خارج از باران سنج جلوگیری كند.

2- سطل زیرین كه آب های وارده به قیف به داخل آن ریخته و نگهداری می شود تا مورد اندازه گیری قرار گیرد.

3- استوانه مدرج شیشه ای كه آب جمع شده در سطل را به داخل آن ریخته و به جای اندازه گیری حجم، ارتفاع بارندگی را به طور مستقیم نشان می دهد.

برای جلوگیری از جذب طیف های حرارتی این باران سنج ها را با رنگ سفید رنگ آمیزی می كنند در باران سنج معمولی دهانه ی جمع کننده از یک قیف با طرح مخصوص وبه قطر 8 اینچ تشکیل شده وظیفه ی آن این است که بارش را در یک سطح دایره ای به قطر 8 اینچ جمع نماید وآن را به استوانه داخلی انتقال دهد قطر استوانه ی داخلی برابر قطر دهانه ی جمع کننده می باشد.